Czy rezygnacja z ANPR wystarczy do ochrony danych osobowych?
Nie zawsze. Brak ANPR zmniejsza ryzyko, ale sam w sobie nie gwarantuje zgodności z RODO.
W badaniach ruchu drogowego danymi osobowymi mogą być nie tylko numery rejestracyjne. Za dane osobowe uznaje się także wizerunki twarzy, wyjątkowe cechy pojazdów, a nawet precyzyjne trajektorie przejazdów, jeśli pozwalają na identyfikację osoby pośrednio. Gdy zapisujesz wideo, dźwięk lub szczegółowe metadane czasu i miejsca, nadal możesz przetwarzać dane osobowe. Zgoda nie jest zwykle realna w przestrzeni publicznej. Kluczowe jest więc to, jakie dane zbierasz, w jakiej formie, przez jak długo i po co, a nie tylko to, czy używasz ANPR.
Jakie wymogi RODO dotyczą badań ruchu drogowego?
Podstawą są zasady minimalizacji, ograniczenia celu, przejrzystości, integralności i ograniczonego przechowywania.
Organizator badania musi określić rolę prawną. Zwykle jest administratorem, a wykonawca jest procesorem na podstawie umowy powierzenia. Niezbędna jest prawna podstawa przetwarzania. Dla instytucji publicznych często będzie to zadanie publiczne. Dla podmiotów prywatnych przeważnie uzasadniony interes po teście równowagi. Obowiązuje obowiązek informacyjny. W przestrzeni publicznej realizuje się go poprzez czytelne tablice w punkcie pomiaru i politykę prywatności w sieci. Trzeba także wdrożyć środki bezpieczeństwa adekwatne do ryzyka i z góry zaplanować retencję danych.
Jak anonimować dane, by uniknąć identyfikacji pojazdów?
Najbezpieczniej gromadzić od razu dane zagregowane, bez nagrań i identyfikatorów.
Rezygnuj z zapisu wideo. Licz ruch i klasy pojazdów na brzegu urządzenia i zapisuj jedynie agregaty.
Jeśli wideo jest niezbędne, stosuj natychmiastowe zamazywanie tablic i twarzy oraz przycinanie kadrów, a surowych nagrań nie przechowuj.
Eliminuj dokładne identyfikatory. Zastępuj je danymi statystycznymi lub losowym tokenem jednorazowym bez klucza odwrotnego. Pseudonimizacja nie jest anonimowością.
Grub granulację czasu i lokalizacji. Zamiast sekund i punktów dokładnych zapisuj przedziały i odcinki.
Usuwaj wartości rzadkie i outliery, które ułatwiają ponowną identyfikację.
Testuj ryzyko reidentyfikacji na próbkach. Sprawdzaj, czy zestaw cech nie wskazuje jednostkowych przejazdów.
W jakich sytuacjach pomiary bez ANPR nadal naruszają prywatność?
Gdy utrwalasz lub udostępniasz dane pozwalające pośrednio wskazać osobę.
Przykłady to zachowanie surowych nagrań wideo, precyzyjne ciągi czasowo-przestrzenne pojedynczych pojazdów, dźwięk z rozmowami pasażerów czy zdjęcia o bardzo wysokiej rozdzielczości z cechami unikalnymi. Ryzyko rośnie, gdy dane łączysz z innymi zbiorami, na przykład z rejestrami parkingowymi. Nawet manualne liczenie może naruszać prywatność, jeżeli protokołujesz opisy szczególne pojazdów lub osób.
Jak dokumentować proces i okres przechowywania danych pomiarowych?
Wystarczy prosta, ale spójna dokumentacja opisująca cel, zakres, role i retencję.
Rejestr czynności przetwarzania z opisem kategorii danych i odbiorców.
Polityka retencji. Dla każdego typu danych określ, jak krótko są potrzebne oraz kiedy i jak są usuwane lub anonimizowane.
Opis łańcucha przetwarzania. Skąd dane pochodzą, co dzieje się na urządzeniu, co trafia do chmury, co do raportu.
Ocena ryzyka i opis zastosowanych zabezpieczeń.
Wzór klauzuli informacyjnej dostępny na miejscu pomiaru i online.
Procedura obsługi żądań osób, których dane dotyczą.
Czy przeprowadzić ocenę skutków dla ochrony danych przy pomiarach?
Najczęściej tak, zwłaszcza przy monitorowaniu przestrzeni publicznej na większą skalę.
Ocena skutków dla ochrony danych jest wymagana, gdy planujesz systematyczne monitorowanie miejsc publicznych lub przetwarzasz dane w sposób mogący powodować wysokie ryzyko. DPIA pomaga wskazać minimalny zakres danych, uzasadnienie podstawy prawnej, środki redukujące ryzyko oraz kryteria retencji. Jeżeli ryzyko pozostaje wysokie, rozważ konsultację z inspektorem ochrony danych lub organem nadzorczym przed startem badania.
Jakie środki techniczne i organizacyjne zmniejszą ryzyko RODO?
Kluczowe są minimalizacja, separacja, szyfrowanie i kontrola dostępu.
Przetwarzanie brzegowe i natychmiastowa agregacja. Do chmury trafiają wyłącznie zliczenia i klasy.
Wyłączenie zapisu wideo lub automatyczne zamazywanie identyfikatorów przed zapisem.
Szyfrowanie danych w tranzycie i w spoczynku. Dostęp wyłącznie dla upoważnionych osób.
Rozdzielenie środowisk. Dane operacyjne oddzielone od analitycznych. Brak kopiowania na nośniki prywatne.
Umowy powierzenia i weryfikacja podwykonawców. Audyty i dzienniki dostępu.
Szkolenia zespołu oraz procedury reagowania na incydenty.
Kontrola eksportu danych poza Europejski Obszar Gospodarczy, jeśli dotyczy.
Jakie kroki wdrożyć przed zleceniem badań ruchu drogowego?
Ustal cel, zakres danych i plan zgodności jeszcze przed montażem urządzeń.
Zdefiniuj cel badania i metryki. Oceń, czy potrzebujesz wideo, czy wystarczą agregaty.
Wybierz podstawę prawną i przeprowadź test równowagi, jeżeli opierasz się na uzasadnionym interesie.
Przygotuj DPIA, gdy monitorujesz przestrzeń publiczną lub gromadzisz rozbudowane metadane.
Określ retencję i proces anonimizacji. Zaplanuj automatyczne kasowanie.
Wdroż transparentną informację na miejscu i w sieci. Ustal treść klauzul.
Podpisz umowy powierzenia z wykonawcą i dostawcami technologii.
Przeprowadź próbę techniczną. Sprawdź, czy system nie zapisuje nadmiarowych danych.
Zaplanuj raportowanie tak, aby nie ujawniało danych jednostkowych.
Podsumowanie
Dobrze zaprojektowane badania ruchu drogowego mogą respektować prywatność bez utraty wartości analitycznej. Rezygnacja z ANPR to tylko jeden z elementów. RODO wymaga świadomych decyzji projektowych, dokumentacji i realnych zabezpieczeń. Największą różnicę robi minimalizacja zakresu danych i ich szybka anonimizacja. To podejście buduje zaufanie i redukuje ryzyko operacyjne.
Skonsultuj badania ruchu drogowego pod kątem RODO i przygotuj plan zgodności przed startem projektu.
Planujesz badania ruchu drogowego? Sprawdź, kiedy rezygnacja z ANPR nie wystarczy i poznaj konkretne środki zmniejszające ryzyko RODO — m.in. wyłączenie zapisu wideo, natychmiastowe zamazywanie tablic i twarzy, przetwarzanie brzegowe oraz jasna polityka retencji danych: https://pomiaryruchu.eu/badania-tranzytu-anpr/.
